Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTR), Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 8 Kasım 1994 tarihli 955 sayılı kararıyla, Ruanda Soykırımı'ndan sorumlu kişileri yargılamak amacıyla kurulmuş bir uluslararası mahkemedir. Merkezi Tanzanya'nın Aruşa şehrinde bulunmaktaydı. Görevi, 31 Aralık 2015 tarihinde resmen sona ermiştir.
1994 yılında Ruanda'da yaşanan soykırım, yaklaşık 800.000 kişinin hayatına mal olmuş ve uluslararası toplumda büyük bir şok yaratmıştır. Bu trajedinin ardından, Birleşmiş Milletler, sorumluların adalete teslim edilmesi amacıyla ICTR'yi kurmuştur. Mahkeme, Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC)'den önce kurulmuş bir ad hoc mahkeme olup, belirli bir zaman dilimi ve coğrafi konumda işlenen suçlarla sınırlı bir yetkiye sahipti.
ICTR'nin yetki alanı, 1 Ocak 1994 ile 31 Aralık 1994 tarihleri arasında Ruanda'da işlenen soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları'dır. Mahkeme ayrıca, Ruanda vatandaşları tarafından komşu ülkelerde işlenen soykırım ve diğer suçları da yargılama yetkisine sahipti.
ICTR, üç bölümden oluşmaktaydı:
ICTR, Ruanda soykırımında önemli rol oynayan çok sayıda üst düzey yetkiliyi ve şüpheliyi yargılamıştır. Bu davalardan bazıları şunlardır:
ICTR, kuruluşundan itibaren bazı eleştirilere maruz kalmıştır:
ICTR'nin temel amacı, Ruanda soykırımından sorumlu olan kişileri yargılamak ve adaleti sağlamaktı. Mahkeme, bu amaca ulaşmada önemli bir rol oynamış ve uluslararası ceza hukukunun gelişimine katkıda bulunmuştur. ICTR'nin tamamlanma stratejisi kapsamında, bazı davalar Ruanda'daki ulusal mahkemelere devredilmiştir. Mahkemenin tamamlanmasından sonra, kalan görevleri yerine getirmek üzere Uluslararası Ceza Mahkemeleri Rezidüel Mekanizması (IRMCT) kurulmuştur. IRMCT, kaçak sanıkları yakalamak, mahkeme arşivlerini korumak ve mahkeme kararlarının uygulanmasını sağlamak gibi görevleri üstlenmiştir.